
Het kind is er niet… en ik, waar moet ik heen!
GEN. 37:30
Konzentrationslager Herzogenbusch
Kamp Vugt, ook wel door de nazi’s Konzentrationslager Herzogenbusch genoemd, werd in 1942 gebouwd. De bouw werd gefinancierd met geroofde Joodse goederen en geopend in januari 1943.
Tussen januari 1943 en september 1944 werden er bijna 32.000 mensen opgesloten.
Het kamp functioneerde in de Tweede Wereldoorlog als een doorvoerkamp voor 12.000 Joden en als kamp voor politieke gevangen, gezwarthandelaren, zigeuners, verzetslieden, gijzelaars, homoseksuelen en Jehovah’s Getuigen.
Vergeleken met andere concentratie- en vernietigingskampen was het regime in het kamp mild. Dit betekende niet dat er geen wreedheden plaatsvonden, die waren er zeker. In het kamp vonden minstens 751 mensen de dood. 329 van hen werden geëxecuteerd op de fusiladeplaats net buiten het kamp. De anderen kwamen om door ziekte, honger of uitputting.
Economische functie
Naast een politiek-militaire functie kreeg het kamp net als de andere kampen later in de oorlog ook een economische functie. Zo werden in een deel van het kamp vliegtuigen gesloopt en bevonden zich enkele afdelingen van het bedrijf Philips. De gevangenen fabriceerde daar o.a. radio’s en knijpkratten.
Gruwlijkheden in Kamp Vught
Net als in andere kampen vonden er in Kamp Vught ook gruwelijkheden plaats. De meest bekenden zijn het bunkerdrama en de kindertransporten.
Bunkerdrama
In januari 1944 werden 74 vrouwen in een cel van 9 vierkante meter opgesloten. Na 14 uur werden ze uit de cel gehaald. Dit heeft aan 10 slachtoffers het leven gekost.
Kindertransporten
Diverse kindertransporten vertrokken vanuit Kamp Vught naar de diverse vernietigingskampen. Zo vertrokken in juni 1943 ruim 1250 kinderen in de leeftijdscategorie 0 tot 16 jaar met één of beide ouders via Kamp Westerbork naar het Poolse vernietigingskamp Sobibor.
Bevrijding
Voordat de SS-kampleiding op de vlucht sloeg hebben zij eerst nog 3500 gevangenen op transport gezet naar concentratiekampen Ravensbruck en Sachsenhausen. Van de gedeporteerde gevangenen kwamen er velen om het leven.
Op 27 oktober 1944 werd het kamp door de geallieerden bevrijd maar zij troffen een leeg kamp aan.
De functies van het kamp na de Tweede Wereldoorlog
Het voormalige concentratiekamp diende na de oorlog nog enige tijd als interneringskamp voor van collaboratie verdachte Nederlanders en oorlogsmisdadigers. In totaal werden hier 7.000 collaborateurs ondergebracht waaronder 300 Nederlandse SS’ers. De SS’ers droegen de gestreepte uniformen die voorheen door de kampgevangenen gedragen werden.
Na het vertrek van de laatste gevangenen stonden de barakken tijdelijk leeg. In 1951 werd het leegstaande kamp gebruikt om Zuid-Molukse militairen en hun gezinnen onderdak te bieden. Gedurende de strijd tegen de Republiek Indonesië vochten zij mee met het Nederlandse leger. Na de definitieve terugtrekking van de Nederlanders was het voor hen niet langer veilig in Indonesië.
Sinds 1992 zijn zij niet meer woonachtig in de verouderde barakken maar in moderne nieuwe woningen in het zogeheten woonoord Lunetten.
Tot slot
Mijn bezoek aan Kamp Vught was indrukwekkend en ik werd aan het denken gezet. Het is zo ontzettend belangrijk dat nieuwe generaties leren wat er heeft plaatsgevonden bij Kamp Vught zodat de geschiedenis zicht nooit meer mag en zal herhalen.
Voor meer informatie over Kamp Vught verwijs ik je graag door naar de website van Nationaal Monument Kamp Vught (www.nmkampvught.nl).